Reglement betreffende de Gedeelde Begroting van Oudergem - Goedkeuring

Gelet op de twee amendementen die door de heer Jeremy Van Gorp voor de fractie MR-Open VLD werden ingediend;
Amendement 1
Al wie minstens 18 jaar oud is en in Oudergem woont bij aanvang van de stemming, mag aan de stemming deelnemen.
Amendement 2
Een project moet worden gedragen:
(...)
  • ofwel door een vereniging die actief is op het grondgebied van de gemeente en door een natuurlijke persoon moet worden vertegenwoordigd, die geen politieke partij mag zijn
Na erover te hebben gedebatteerd, beslist de heer Van Gorp om zijn tweede amendement in te trekken.
Mijnheer de voorzitter van de raad legt het andere amendement ter stemming voor. Het resultaat van de stemming is: 3 stemmen VOOR, 1 onthouding en 22 stemmen TEGEN. Amendement 1 wordt bijgevolg verworpen.
Het onderstaande ontwerp van beraadslaging wordt ter goedkeuring aan de gemeenteraad voorgelegd.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
De Raad,
Gelet op de nieuwe gemeentewet, artikelen 117 en 258bis;
Overwegende wat volgt:
De Gedeelde Begroting van Oudergem is een mechanisme dat het voor de inwoners van Oudergem mogelijk maakt voorstellen te formuleren over de bestemming van een deel van de begroting op basis van ideeën voor projecten die zij zelf hebben bedacht. Dit reglement voert artikel 258bis van de Nieuwe Gemeentewet uit.
Ze creëert een ruimte voor uitwisselingen tussen de inwoners, de verkozenen en de gemeentelijke diensten en maakt het mogelijk:
  • inzicht te krijgen in de werking van de gemeente en in het begrotingsbeheer,
  • de technische, juridische en financiële haalbaarheid van een project te begrijpen,
  • het algemeen belang te begrijpen en te handelen in het belang van iedereen.
  • De Gedeelde Begroting van Oudergem is een deel van het budget dat de gemeentelijke diensten implementeren. De in aanmerking komende uitgaven worden vastgesteld in het huidige reglement.
Een van de doelstellingen van burgerparticipatie bestaat erin de burgers de kans te bieden zich rechtstreeks te uiten, zonder bemiddeling of tussenkomst van mandatarissen;
Burgerparticipatie doet geen afbreuk aan de rechten van de gemeentelijke mandatarissen; zij blijven immers deel uitmaken van de gemeentelijke besluitvormingsorganen en hun bevoegdheden worden niet aangetast;
Mechanismen zoals loting, raadpleging, agentschappen voor burgertellingen of burgerraden zijn experimenten die worden gevoerd en aanbevolen om het wantrouwen weg te nemen dat bestaat ten aanzien van de klassieke mechanismen van democratische vertegenwoordiging (Pierre Rosanvallon, La contre-démocratie - La politique à l'âge de la défiance, Seuil, 2006, pp. 302-308);
De creatie van een Gedeelde Begroting heeft meer bepaald tot doel de gemeentelijke democratische organen opnieuw te legitimeren;
Studies in verband met burgerparticipatie wijzen uit dat burgers - meer bepaald zij die behoren tot groepen die afstand hebben genomen van die domeinen van de politiek of van de werking van de overheid waarop burgerparticipatie inzonderheid betrekking heeft - zeer argwanend staan tegenover en afstand nemen van de participatieprocessen wanneer ze tot het besef komen dat verkozenen, politieke militanten die hengelen naar de stem van de kiezer evenals professionele beoefenaars van de werking van de overheid er op dezelfde wijze als zijzelf zijn vertegenwoordigd, zodat ze hen gaan verdenken van belangenconflicten of van allerlei vormen van manipulatie (Virginie Anquetin en Cécile Cuny, "La « parole des habitants » sous contrôle ? Compétition politique et participation citoyenne à Besançon et à Strasbourg", Métropoles [online], 19 | 2016, online gepubliceerd op 01 december 2016, geraadpleegd op 8 januari 2020. URL: http://journals.openedition.org/metropoles/5358 ; DOI: 10.4000/metropoles.5358; Mathias Landau, "Participation institutionnalisée et confiance : un rapport conflictuel", Raisons politiques, 2008/1 nr. 29, p. 105; Marion Carrel en Julien Talpin, "Cachez ce politique que je ne saurais voir, Ethnographie des conseils de quartier roubaisiens", Participations, 2012/3 nr. 4, p. 202);
Het succes van het stelsel van burgerparticipatie vereist dat er grenzen worden afgebakend wat betreft de toegang tot dat stelsel voor bepaalde personen die, daar ze het gewoon zijn om het woord te voeren in het openbaar of als gevolg van hun rol of hun statuut, leiden tot fouten of vertekeningen wat betreft het werk in team of in groep, waardoor de kwaliteit van de genomen beslissingen afneemt (Paul Spector, Psychologie du travail et des organisations, De Boeck Université, 2011, p. 359 e.v.);
Die "fouten" bestaan in, bijvoorbeeld, de keuze om er het zwijgen toe te doen in plaats van te zeggen dat men het niet eens is (Christian Morel, Les décisions absurdes - Sociologie des erreurs radicales et persistantes, Gallimard, Folio, 2002, p. 255 e.v.; Sibony Olivier, Vous allez commettre une terrible erreur ! - Combattre les biais cognitifs pour prendre les meilleures décisions, Flammarion - Clés des Champs, 2019, p. 155 e.v.) en het effect van toegenomen polarisatie en uitdrukking van extremen op basis van de posities die worden ingenomen door de personen die als eersten het woord nemen (Cass Sunstein, Reid Hastie, "Comment rendre le groupe plus intelligent", Harvard Business Review - Frankrijk, oktober-november 2015, p. 84 en 89);
Die "fouten" worden effectief gegenereerd door de personen van wie de rol erin bestaat een standpunt in te nemen of personen ertoe te bewegen zich achter hun zienswijze te scharen alsook door personen die als gevolg van hun functie een rol van deskundige vervullen in het betrokken actiedomein. (Scharnitzky Patrick, Les paradoxes de la coopération, Chapitre 8 : Le pouvoir des statuts et des rôles ou comment le collectif est biaisé par des rôles et des enjeux de pouvoirs, Eyrolles, 2018, pp. 145 e.v.);
Er is dus reden om de deelname van politieke mandatarissen aan de Gedeelde Begroting te beperken door er een duidelijk kader voor vast te stellen;
Hun inclusie in het proces van de Gedeelde Begroting wordt inderdaad georganiseerd volgens hun hoedanigheid van "deskundigen" die ondersteuning bieden, inzonderheid met betrekking tot de werking, de bevoegdheidsdomeinen en de in aanmerking te nemen bindende voorwaarden van de gemeentelijke administratie;
De Gedeelde Begroting is een mechanisme ter aanvulling van de procedures en middelen waarover burgers beschikken om hun mening kenbaar te maken (interpellatie van de burgers, acties van de verkozenen, mening naar voren gebracht in het kader van een openbaar onderzoek …). De Begroting komt niet in de plaats van die procedures en middelen en doet er ook geen afbreuk aan.
Daar het gaat om een mechanisme dat wordt toegevoegd aan alle andere mechanismen en het tot op heden nog niet werd georganiseerd, is er reden om voor die Gedeelde Begroting het volgende reglement vast te stellen:
BESLIST
Artikel 1. TOEPASSINGSGEBIED
De Gedeelde Begroting van Oudergem heeft enkel betrekking op het grondgebied van de gemeente Oudergem. Projecten waarvoor de gemeente Oudergem niet bevoegd is, komen niet in aanmerking voor de Gedeelde Begroting.
Artikel 2. BEDRAG
De Gedeelde Begroting van Oudergem beschikt over een enveloppe die het college elk jaar vastlegt tijdens de maand januari. De enveloppe wordt vastgelegd voor opname in de begroting van het volgende jaar, berekend op basis van het aantal inwoners op 1 januari, met een minimum van € 15 per inwoner.
Voor 2020 bijvoorbeeld is het aantal inwoners op 1 januari gelijk aan 34.337. Zo is de Gedeelde Begroting van het jaar goed voor een bedrag van € 515.055.
Artikel 3. KALENDER
Er moeten meerdere fasen worden doorlopen om uit te komen bij de selectie en de tenuitvoerlegging van de projecten.
  • Stap 1 – Informatie en communicatie over het mechanisme
  • Stap 2 – Ideeën voor projecten indienen
  • Stap 3 – Assemblee van de Inwoners: brainstorm en verbetering van de ideeën voor project
  • Stap 4 – Eerste selectie van de ideeën voor projecten voorafgaand aan de stemming van de inwoners: haalbaarheidsstudie en budgettering van de ingediende ideeën voor projecten
  • Stap 5 – Validatie door het college van de in aanmerking komende ideeën voor projecten
  • Stap 6 – Communicatiecampagne en stemming over de geselecteerde ideeën voor projecten
  • Stap 7 – Bekendmaking van de resultaten
  • Stap 8 – Opname in de begroting van het volgende jaar
  • Stap 9 – Assemblee van de Inwoners: evaluatie van het proces
  • Stap 10 – Uitvoering en opvolging van de projecten
Het college stelt de kalender ten laatste in de maand februari van elk jaar op.
Artikel 4. STAP 1 | INFORMATIE EN COMMUNICATIE OVER HET MECHANISME
Deze stap heeft als doel de bevolking van Oudergem op de hoogte te brengen van het bestaan van dit mechanisme.
Dit gebeurt in de vorm van een oproep om ideeën voor projecten in te dienen, voor de volledige periode waarin bewoners projecten kunnen indienen.
De gemeente maakt gebruik van alle middelen waarover ze beschikt om in verband hiermee te communiceren.
Artikel 5. STAP 2 | INDIENING VAN IDEEËN VOOR PROJECTEN
5.1. Projectdragers
Een project moet worden gedragen:
  • ofwel door een enkele natuurlijke persoon. Deze persoon moet ten minste 10 jaar oud zijn en moet in Oudergem wonen op het ogenblik van indiening van het idee voor een project;
  • ofwel door een vereniging die actief is op het grondgebied van de gemeente. Een natuurlijke persoon moet deze vereniging vertegenwoordigen;
  • ofwel door een Wijkvergadering die deel uitmaakt van de Assemblee van de Inwoners en door een van haar leden wordt vertegenwoordigd.
Deze personen worden "projectdragers" genoemd.
Wordt het project ingediend door een minderjarig kind van 10 jaar of ouder, dan moet een volwassene handelen als peter of meter en wordt het kind aangewezen tot "projectdrager".
De hierna genoemde personen mogen geen projectdrager zijn noch handelen als peter of meter:
  • gemeente- of OCMW-raadsleden, leden van het college, ministers of parlementsleden.
5.2. Projectfiche
Bij aanvang van elke stap wordt een formulier voor indiening van een projectidee, "Projectfiche" genoemd, verdeeld in alle brievenbussen van de gemeente. Dit formulier voor indiening van een projectidee, "Projectfiche" genoemd, bevat alle elementen aan de hand waarvan een project voor de Gedeelde Begroting van Oudergem kan worden opgesteld en ingediend. Het formulier is te vinden op het platform wij.oudergem.be en op de website www.oudergem.be; het kan ook per e-mail worden verkregen op eenvoudig verzoek aan de dienst Participatie(budgetpartage@oudergem.brussels).
Om de betrokkenheid te bevorderen wordt deze projectfiche in twee tijden uitgewerkt op het platform wij.oudergem.be: eerst op beknopte en vervolgens op gedetailleerde wijze.
5.3. Nadere regels voor indiening van de ideeën voor projecten
De ideeën voor projecten moeten worden ingediend:
  • Op het online platform: wij.oudergem.be
  • In de daartoe bestemde urnes in het gemeentehuis
  • Per brief aan de dienst Participatie, Emile Idiersstraat 12 in 1160 Oudergem.
5.4. Prioritaire thema's
De ideeën voor projecten moeten het mogelijk maken de leefomgeving te verbeteren of de relaties tussen de bewoners te versterken.
De Assemblee van de Inwoners van Oudergem heeft de mogelijkheid andere thema's voor te stellen ter gelegenheid van de jaarlijkse evaluatie van het mechanisme.
5.5. Duur
De ideeën voor projecten kunnen worden ingediend gedurende een periode van 2 maanden die wordt vastgesteld in de jaarlijkse kalender.
Artikel 6. STAP 3 – ASSEMBLEE VAN DE INWONERS: BRAINSTORM EN VERBETERING VAN DE IDEEËN VOOR PROJECTEN
Om hun ideeën voor projecten te verfijnen, nader af te bakenen, uit te testen en/of te groeperen kunnen de inwoners die ideeën overleggen aan de verschillende bevoegde gemeentelijke diensten ter gelegenheid van een brainstormsessie van de Assemblee van de Inwoners. Deze vergadering van de Assemblee vindt ca. 15 dagen vóór de datum van afsluiting van de indiening van de ideeën voor projecten plaats.
Artikel 7. STAP 4 | EERSTE SELECTIE VAN DE IDEEËN VOOR PROJECTEN VOORAFGAAND AAN DE STEMMING VAN DE INWONERS: HAALBAARHEIDSSTUDIE EN BUDGETTERING VAN DE INGEDIENDE IDEEËN VOOR PROJECTEN
7.1. Ontvankelijkheidscriteria voor een projectidee
Om ontvankelijk te zijn moet een projectidee voldoen aan de onderstaande criteria:
  • gelokaliseerd zijn in Oudergem;
  • van openbaar nut/belang zijn en betrekking hebben op een van de thema's zoals genoemd in punt 5. 4 ;
  • tot de bevoegdheidsdomeinen van de gemeente behoren;
  • betrekking hebben op uitgaven die het (de) vastgestelde maximal bedrag(en) niet overschrijden;
  • zelfbedruipend zijn: zo het project aanleiding geeft tot werkingskosten, moeten die kosten worden opgenomen in de bestaande werkingskosten van de gemeente;
  • nog niet in de uitvoerings- of studiefase verkeren;
  • niet behoren tot prestaties van studie of expertise, niet de aankoop van een stuk grond of een lokaal vereisen en ook niet behoren tot het normale en regelmatige onderhoud van de openbare ruimte;
  • geen onwettige elementen bevatten en er niet kunnen toe leiden dat er uitsluitend voorrang wordt verleend aan een gender, een gemeenschap, een geloof of een politieke partij of groep noch afbreuk doen aan de vrijheid van meningsuiting of aansluiting op het vlak van geloof, ideologie of politieke overtuiging;
  • geen aanleiding geven tot belangenconflicten of financieel voordeel voor de projectdrager;
  • voldoende nauwkeurig zijn opdat de gemeentelijke diensten het op juridisch en technisch vlak zouden kunnen analyseren.
Het maximale bedrag voor een projectidee is gelijk aan € 165.000 incl. btw.
7.2. Analyse van de ideeën voor projecten door de gemeentelijke diensten
In deze fase voeren de bevoegde gemeentelijke diensten de volgende acties uit:
  • onderzoek van de ontvankelijkheid van de ideeën voor projecten met inachtneming van de in punt 7.1. vastgestelde ontvankelijkheidscriteria;
  • analyse van de technische haalbaarheid en, desgevallend, de juridische haalbaarheid van de ideeën voor projecten;
  • berekening van een geraamd budget voor elk projectidee.
Zo een projectidee onuitvoerbaar of ongepast blijkt te zijn of niet voldoet aan de in punt 7.1. vastgestelde criteria, wordt het geweigerd en niet opgenomen in de eerste selectie.
Zo een projectidee aan alle criteria beantwoordt, wordt het opgenomen in de eerste selectie.
De projectdragers krijgen kennis van de ontvankelijkheid van hun projectidee, wat ook de uitkomst is van de analyse. Is het project niet ontvankelijk, dan krijgt (krijgen) de projectdrager(s) kennis van de redenen daarvoor.
Een niet in aanmerking genomen projectidee mag niet opnieuw worden voorgesteld op een latere vergadering van de Gedeelde Begroting, tenzij de nodige correcties zijn aangebracht om rekening te houden met de in punt 7.1. vastgestelde criteria voor ontvankelijkheid.
Artikel 8. STAP 5 | VALIDATIE DOOR HET COLLEGE VAN DE IN AANMERKING KOMENDE IDEEËN VOOR PROJECTEN
Het college valideert de lijst met ideeën voor projecten die de gemeentelijke diensten hebben opgenomen in de eerste selectie, die vervolgens ter stemming wordt overgelegd aan de inwoners, evenals het geraamd budget voor hun uitvoering.
De in aanmerking genomen ideeën voor projecten krijgen het statuut van "gedeelde projecten". De dienst Participatie kent een willekeurig nummer toe aan elk project. De projecten worden voorgesteld in de volgorde van de toegekende nummers.
Artikel 9. STAP 6 | COMMUNICATIECAMPAGNE EN STEMMING MET BETREKKING TOT DE PROJECTEN DIE HET VOORWERP ZIJN VAN DE EERSTE SELECTIE
9.1. Communicatiecampagne
De campagne waarin wordt opgeroepen om over de projecten te stemmen duurt 1 maand en valt samen met de periode waarin er kan worden gestemd.
Alle projecten worden gepubliceerd in een catalogus die kan worden geraadpleegd:
  • In digitaal formaat, op het platform wij.oudergem.be. De projecten zijn raadpleegbaar volgens diverse filters (ligging, thema enzovoort).
  • In papieren formaat, beschikbaar in het gemeentehuis en verdeeld in alle brievenbussen van de gemeente. De projecten worden hier voorgesteld in de volgorde van de toegekende nummers.
De campagne wordt door elke projectdrager gevoerd met eigen middelen en op eigen verantwoordelijkheid. De communicatie door de projectdragers moet steeds blijk geven van welwillendheid en eerbied.
De gemeente stelt digitale dragers ter beschikking van de projectdragers, die ze kunnen aanpassen aan de eigen behoeften; ze kunnen die dragers downloaden (communicatiekit) op het platform wij.oudergem.be en op de website www.oudergem.be.
De gemeente maakt gebruik van alle middelen waarover ze beschikt om te communiceren over de projecten die ter stemming voorliggen. De communicatie van de gemeente is neutraal en moet erop toezien dat een of meerdere projecten geen bijzondere voorkeur krijgen.
9.2. Stemming
De stemverrichtingen vinden plaats gedurende één maand en worden op de laatste dag afgesloten om middernacht. Het college legt de precieze kalender vast.
Al wie ten minste 10 jaar oud is en in Oudergem woont bij aanvang van de stemming, mag aan de stemming deelnemen.
Elke deelnemer stemt voor de projecten van zijn of haar keuze binnen een "korf" waarvan het bedrag overeenstemt met het bedrag van de Gedeelde Begroting. Er is geen verplichting om de korf volledig te gebruiken.
Er kan worden gestemd op verschillende manieren:
  • online op het platform wij.oudergem.be;
  • per telefoon.
9.3 Controle
De deelnemers moeten zich voorafgaand aan de stemming identificeren (naam, voornaam, leeftijd, adres):
  • online op het platform wij.oudergem.be door middel van een inschrijvingsformulier;
  • per telefoon: in dit geval voert de operator de uitgebrachte stem onmiddellijk in op het platform wij.oudergem.be, via een specifieke account van beheerder.
  • Een persoon kan slechts één stem uitbrengen (telefonisch of online). De dienst Participatie controleert de stemlijsten om dubbele stemmen op het spoor te komen. Zo er wordt vastgesteld dat een persoon tweemaal heeft gestemd, wordt zijn stem vernietigd.
Elke deelnemer verleent aan de administratie de toestemming om zijn of haar naam, adres en leeftijd te controleren in het rijksregister.
9.4. Telling
De dienst Participatie telt de stemmen onder het toezicht van een aantal inwoners die zich daarvoor als vrijwilliger opgeven.
Artikel 10. STAP 6 | BEKENDMAKING VAN DE RESULTATEN
De stemmen voor elk project worden opgeteld, waarbij dubbele stemmen worden afgetrokken. De projecten die het meeste aantal stemmen krijgen, worden uitgeroepen tot laureaten, totdat de enveloppe is opgebruikt.
Zo drie projecten bovenaan eindigen en samen het bedrag van de enveloppe overschrijden, worden enkel de eerste twee behouden.
Bij gelijke punten tussen twee of meerdere projecten, als gevolg waarvan het totale bedrag van de enveloppe zou worden besteed in geval van selectie, gaat de dienst Participatie over tot een loting om het project te kiezen dat uiteindelijk wordt geselecteerd.
De gemeente maakt gebruik van alle middelen waarover ze beschikt om te communiceren over de winnende projecten. Ze worden meer bepaald gepubliceerd op het platform wij.oudergem.be en op de gemeentelijke website www.oudergem.be.
Projecten die niet worden gekozen, kunnen opnieuw worden voorgesteld op een latere sessie van de Gedeelde Begroting.
Artikel 11. STAP 7 | OPNAME VAN DE WINNENDE PROJECTEN IN DE BEGROTING VAN HET VOLGENDE JAAR
De winnende projecten worden opgenomen in het ontwerp van begroting dat voor stemming aan de gemeenteraad wordt overgelegd.
Artikel 12. STAP 8 | EVALUATIE VAN HET PROCES DOOR DE ASSEMBLEE VAN DE INWONERS
De Gedeelde Begroting van Oudergem wordt elk jaar na afloop van de stemverrichtingen geëvalueerd door de Assemblee van de Inwoners, in overeenstemming met het reglement. De Assemblee formuleert aanbevelingen voor verbetering met het oog op de volgende sessies. In voorkomend geval worden die aanbevelingen bij het huidige reglement gevoegd.
Artikel 13. STAP 9 | UITVOERING EN OPVOLGING VAN DE PROJECTEN
13.1. Uitvoering van de winnende projecten
Elk project is uniek en vereist specifieke nadere regels en uitvoeringstermijnen.
De winnende projecten zijn zo nodig het voorwerp van grondige studies en administratieve procedures.
13.2. Opgave van een winnend project
Na afloop van de grondige studiefase of als gevolg van de procedures kan het gebeuren dat een uitverkoren project wordt "opgegeven" wegens technische moeilijkheden of ongunstige meningen die tijdens de procedures worden verleend en waarop niet eerder kon worden geanticipeerd. In dit geval krijgt de projectdrager kennis van de redenen voor de opgave.
13.3. Communicatie over de uitgevoerde projecten
De vorderingen van de winnende projecten kunnen publiekelijk worden gevolgd op het platform wij.oudergem.be.
Er kan op specifieke wijze worden gecommuniceerd met betrekking tot de verwezenlijkingen, bijvoorbeeld door een inhuldiging in aanwezigheid van de projectdrager of door een presentatie in de media.
Artikel 14. BEHEER VAN DE PERSOONSGEGEVENS
Voor elke vraag of klacht met betrekking tot de verwerking van zijn of haar persoonsgegevens kan de deelnemer zich wenden tot de gemeentelijke functionaris voor gegevensbescherming (dpo@oudergem.brussels).
Artikel 15. UITZONDERLIJKE OMSTANDIGHEDEN
De gemeente Oudergem behoudt zich het recht voor deze operatie van Gedeelde Begroting te onderbreken, te wijzigen, in te korten, te verlengen of te annuleren in geval van overmacht of uitzonderlijke omstandigheden die onafhankelijk zijn van haar wil. Zij kan daarvoor niet aansprakelijk worden gesteld.