Mondelinge vraag van de heer Jérémy Van Gorp en mevrouw Martine Maelschalck (MR-Open VLD): aanwezigheid van cyanobacteriën in de vijvers van het Rood-Klooster

Mijnheer de burgemeester,
Mijnheer de schepen,
Tijdens de maand augustus is in de pers verschenen dat er gevaarlijke bacteriën gevonden zijn in de visvijver van het Rood-Klooster in de gemeente Oudergem.
In het artikel staat te lezen dat er in het water cyanobacteriën gevonden zijn, ook genoemd blauwalgen, die gevaarlijk zijn voor de mens en dodelijk voor dieren.
Het is niet de eerste keer dat dit type algen aangetroffen wordt in een vijver van het Rood-Klooster. In augustus 2018 was er in de pers ook al sprake van.
Kunt u ons volgende punten verduidelijken:
  • Vanwaar komen deze algen?
  • Welke maatregelen moeten genomen worden om dit op te lossen en de veiligheid van de plaatsen te verzekeren? 
Antwoord van de heer Alain Lefebvre, schepen
Toen het gewest ons voorstelde een zwemervaring te organiseren in de vijvers hebben wij onder andere de aandacht gevestigd op de risico's verbonden aan deze algen.
Het is een ervaring die, zoals wij voorspeld hadden, ophef gemaakt heeft gelet op de talrijke annuleringen.
Mijn antwoord is gesteund op de beschouwingen die gepubliceerd zijn door Leefmilieu Brussel.
Cyanobacteriën, ook genoemd blauwalgen, zijn micro-organismen die op natuurlijke wijze aanwezig zijn in alle vijvers en in het kanaal van het Brussels Gewest.
De aanwezigheid van blauwalgen vormt een probleem als ze in grote hoeveelheden aanwezig zijn. De natuurlijke verspreiding is herkenbaar aan de aanwezigheid van een groenblauwe film op het wateroppervlak.
De concentraties van cyanobacteriën worden dan zo groot dat zij reukhinder veroorzaken en een bedreiging vormen voor de biodiversiteit en de volksgezondheid; de giftige bestanddelen, meestal neurotoxines, die bepaalde soorten afscheiden, kunnen leiden tot ernstige vergiftigingsverschijnselen bij de mens en de dood van bepaalde dieren (vogels, vissen, honden ...).
De groei van cyanobacteriën wordt bevorderd door milieuveranderingen (hittegolf, droogte, troebel water ...) en door de eutrofiëring van de vijvers. De verrijking daarvan vindt zijn oorzaak in het voeden van watervogels met brood. Dat is precies de reden waarom u hen geen voeding mag toegooien.
Bij een hittegolf moet de bevolking elk contact van de huid met het water van de vijvers vermijden en inademing van de dampen of inslikken van water vermijden. Het is ook aangewezen om niet te vissen en geen watersport te beoefenen.
In het kader van het vijverbeheer doet Leefmilieu Brussel dagelijks aan preventie.
Er zijn campagnes met affiches en andere informatie- en sensibiliseringscampagnes voor de bevolking. We nemen ook maatregelen om de algenbloesem efficiënt te beperken, zoals de aanplant van planten die op natuurlijke wijze groeien in vijvers met een goed evenwicht.
Bovendien houden we elke dag toezicht bij vijvers die een groot risico lopen. Bij een opstoot nemen medewerkers van Leefmilieu Brussel de dode dieren weg en voeren ze saneringswerken uit waar nodig.
Volgens Leefmilieu Brussel bestaan er geen curatieve maatregelen.
Nochtans lijkt een experimentele behandeling met waterstofperoxide in een lage concentratie in het watervlak veelbelovende resultaten op te leveren tegen cyanobacteriën en dit zonder risico voor de fauna, flora en andere soorten fytoplankton. De studie wordt verdergezet aan de universiteit van Amsterdam.