Motie: “Zero plastic in de gemeentediensten van Oudergem

De gemeenteraad,
Gezien het voorstel voor een motie "Zero plastic in de diensten van het gemeentebestuur van Oudergem", ingediend door de heer Jeremy Van Gorp, gemeenteraadslid (MR-OpenVLD);
Overwegende dat na overleg met de woordvoerder, de heren Didier Molders (LB) en Vincent Molenberg (ECOLO-GROEN), de motie werd gewijzigd;
Overwegende dat de strijd tegen plastic afval integraal deel uitmaakt van de algemene beleidsverklaring, aangenomen door de gemeenteraad op 21/01/2019;
Gelet op de zeer ernstige milieuschade die plastic afval toebrengt aan landschappen en mariene milieus, aan fauna en flora, aan de biodiversiteit maar ook, volgens recente studies die in de Verenigde Staten zijn gepubliceerd, aan het klimaat als gevolg van de uitstoot van broeikasgassen tijdens de afbraak ervan;
Overwegende dat plastics een zeer lange levensduur hebben, die kan oplopen tot enkele honderden jaren, en dat ze zich dus ophopen in onze leefomgeving en in levende organismen, vooral in de oceanen waar afvalvortexen ontstaan, waarvan de grootste, in het noorden van de Stille Oceaan, een oppervlakte heeft van 1,6 miljoen km²;
Overwegende dat het merendeel van het afval in zee bestaat uit plastic afval en dat plastic uiteenvalt in zeer kleine plastic deeltjes, micro- en nanoplastics;
Overwegende dat de chemische en cosmetische industrie zeer kleine synthetische deeltjes als grondstof gebruiken en dat microplastics worden gebruikt in cosmetica en in mindere mate in detergenten;
Overwegende dat door het Australische National Science Agency in 2015 een studie werd gepubliceerd waarin wordt geconcludeerd dat 99 % van de zeedieren tegen 2050 plastic zal hebben geconsumeerd, en dat volgens het Institut français de recherche pour le développement plastic jaarlijks meer dan 1,5 miljoen dieren doodt;
Gelet op het Ocean Plastics Charter, dat op 9 juni 2018 door de G7 in het Canadese Charlevoix werd aangenomen;
Overwegende dat microplastics via de voedselketen terechtkomen in zeedieren en in het menselijk lichaam; 
Overwegende dat de kosten voor het opruimen van afval snel oplopen;
Gelet op de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling, die in september 2015 door de lidstaten van de Verenigde Naties zijn opgesteld en door de Verenigde Naties zijn aangenomen, en meer in het bijzonder doelstelling 14.1 Tegen 2025 de hoeveelheid mariene verontreiniging van allerlei soorten, met name als gevolg van activiteiten op het land, met inbegrip van zwerfvuil in zee en nutriëntenverontreiniging, voorkomen en aanzienlijk verminderen ;
Gelet op richtlijn 2008/98/EG van het Europees Parlement en de Raad van 19 november 2008 inzake afvalstoffen;
Gelet op de maatregelen die de Europese Unie heeft genomen om de milieu-impact van bepaalde plastics (plastics voor eenmalig gebruik en vistuig) te verminderen naar aanleiding van het akkoord van woensdag 19 december 2018 tussen de staten van de Europese Unie en het Europees Parlement over de richtlijn "plastics voor eenmalig gebruik";
Overwegende dat deze maatregelen, die in Belgisch recht moeten worden omgezet,
  • plastic wattenstaafjes, bestek, borden, rietjes, roerstaafjes en ballonstokjes van de markt zullen bannen;
  • een vermindering van het gebruik van plastic recipiënten voor voedsel en drinkbekers zullen nastreven;
  • de fabrikanten zullen verplichten een deel van de kosten op zich te nemen inzake afvalbeheer en schoonmaak, en de kosten voor bewustmakingsmaatregelen met betrekking tot recipiënten voor voedsel, zakjes en verpakkingen (bv. voor chips en snoepjes), drankverpakkingen en bekers, tabaksproducten met filters (zoals sigarettenpeuken), vochtige doekjes, ballonnen en lichte plastic zakken;
  • inzamelingsdoelstellingen zullen opleggen, te weten 90 % voor plastic drinkflessen voor eenmalig gebruik;
  • een actie zullen lanceren omtrent vistuig;
Overwegende dat deze maatregelen dus betrekking hebben op 70 % van het mariene afval in Europa en dat ze het volgens de Europese Commissie mogelijk maken
  • om de uitstoot van 3,4 miljoen ton CO2-equivalent te vermijden;
  • om milieuschade te voorkomen waarvan de kost tegen 2030 zou oplopen tot 22 miljard euro;
  • om consumenten naar schatting 6,5 miljard euro te laten besparen;
Overwegende dat elk overheidsniveau zijn verantwoordelijkheid dient te nemen in de bestrijding van deze vervuiling:
Overwegende dat het gemeentebestuur van Oudergem
  • momenteel geen enkel plastic wegwerpproduct aanschaft dat door de bovengenoemde overeenkomst verboden is;
  • de resterende voorraad plastic bekers opgebruikt en herbruikbare plastic bekers met het logo van Oudergem (voor openbare evenementen) en glazen recipiënten heeft aangeschaft;
  • de bestellingen van dranken in plastic flessen (12.000 flessen van 1,5 liter in 2018, voornamelijk voor werknemers) vermindert door de installatie van drinkfonteintjes, de verdeling van waterkaraffen en de geplande aanschaf van isotherme drinkbussen voor het personeel;
  • na het verbod op plastic zakken in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest herbruikbare zakken heeft uitgedeeld aan de kleinhandelaars;
Overwegende dat het schepencollege op 15 januari 2019 heeft besloten zich aan te sluiten bij de nieuwe opdracht voor leveringen van ecologische bureaus en kantoorbenodigdheden die door Leefmilieu Brussel werd gelanceerd; Overwegende dat deze opdracht onnodige verpakkingen en de aanwezigheid van plastic materialen bij de leveringen zeer sterk vermindert;
Overwegende dat dagdagelijkse acties een mentaliteitswijziging kunnen teweegbrengen en mensen bewust kunnen maken van de risico's van ongewijzigd gedrag;
Overwegende dat, in toepassing van dit principe, het Eco Team van het gemeentebestuur van Oudergem de volgende projecten heeft ontwikkeld die door Leefmilieu Brussel worden ondersteund: recyclage van dekzeilen om herbruikbare zakken te maken, verdeling van waterflessen en herbruikbare sandwichverpakkingen, "do it yourself"-workshops;
Overwegende dat het sorteren van afval noodzakelijk is voor het behoud van de planeet en dat dit de recyclage vergemakkelijkt;
Overwegende dat de gemeente Oudergem de initiatiefnemer is van het containerpark op haar grondgebied en dat zij actief strijdt tegen sluikstorten door overtreders te bestraffen;
Overwegende dat de gemeente Oudergem in de openbare ruimte in glasbollen, ophalingen voor kledij en containers voor gebruikte oliën heeft voorzien;
Overwegende dat het gemeentebestuur gebruikte batterijen en kurken stoppen inzamelt en op maandag 18 februari 2019 de organisatie van een Zero Waste-conferentie heeft ondersteund, een burgerinitiatief van Oudergem in Transitie dat in 2019 gevolgd zal worden door 6 workshops;
Overwegende dat binnen het gemeentebestuur andere concrete acties kunnen en moeten worden gevoerd om in samenspraak met het voltallige personeel de "plastic voetafdruk" van het gemeentebestuur te verminderen en zero waste na te streven;
Overwegende dat bij de verlenging van het schoonmaakcontract van het gemeentebestuur de sortering van het ingezamelde afval zal worden verbeterd en de recyclage van afvalfracties waarvoor recyclage mogelijk is, moet worden verzekerd;
Overwegende dat het gemeentebestuur ook zijn resultaten op het gebied van afvalvermindering/sortering/recyclage in de dienst Wegenis wil verbeteren;
Overwegende dat op dit moment Net Brussel plastic afval bij de inwoners van het Brussels Gewest inzamelt via de blauwe en witte zakken; dat alleen plastic flessen, flacons en bidons in de blauwe zakken mogen; dat ze naar Recyclis, het sorteercentrum van het Brussels Gewest, worden gestuurd voor recyclage;
Overwegende dat alle andere plastic stoffen in witte zakken worden gedeponeerd en bij Brussel-Energie worden verbrand met energieterugwinning;
Overwegende dat de gemeente Oudergem als "openbare actor" een verantwoordelijkheid heeft om de verspreiding van plastic afval tegen te gaan, dat de gemeente een actor van verandering is, dat ze de ambitie heeft om een pilootgemeente te zijn en dat de openbare diensten het goede voorbeeld moeten geven;
Overwegende dat, om de verspreiding van afval (in het bijzonder plastic afval) in de openbare ruimte te beperken en om te vermijden dat dit afval terechtkomt in het rioleringsstelsel, het college onlangs de nodige maatregelen heeft genomen om de teams van straatvegers te versterken die na de ophaling van huisvuil door Net Brussel worden ingezet, en dat het college ook interventieteams inzet tijdens het weekend;
Overwegende dat het college op 26 februari 2019 heeft besloten om actief deel te nemen aan de campagne "Niets ingooien - Hier begint de zee", georganiseerd in het kader van de Brusselse Waterdagen (17 tot 24 maart 2019), en dat deze slogan met biologisch afbreekbare verf en een sjabloon op de grond bij de rioolputjes zal worden aangebracht;
Overwegende dat de gemeente Oudergem al vele jaren een milieuadviesdienst heeft, die met name een lokale agenda21 heeft ontwikkeld die rekening houdt met de bekommernissen die in deze motie worden geuit;
Gelet op de noodzaak om bedrijven en handelszaken te mobiliseren en te sensibiliseren, zoals onlangs nog gedaan werd op 21 februari 2019 in Frankrijk, dat een nationaal pact inzake plastic verpakkingen heeft aangenomen;
BESLIST:
  • de strijd tegen plastic afval voort te zetten en op te voeren, en dit op vier niveaus:
    • bestrijding aan de bron
    • communicatie en sensibilisering
    • schoonmaak
    • opvolging en controle
Bestrijding aan de bron
  • blijven volhouden om in geen enkele gemeentelijke dienst nog plastic wegwerpproducten aan te schaffen;
  • dagelijks ervoor ijveren dat alle gemeentelijke diensten het gebruik van plastic verminderen of zelfs helemaal afschaffen;
  • haar engagement voor de concrete verwijdering van plastic voorwerpen uit het gemeentebestuur van Oudergem voortzetten, door haar diensten en haar milieuadviseur te belasten met het opstellen en toepassen van een handvest van goede praktijken en door in de bestekken een clausule op te nemen die elke inschrijver verplicht voorrang te geven aan een ecologisch verantwoorde oplossing voor het voorwerp in kwestie met betrekking tot de productie en de "levensduur" ervan;
  • erover waken dat de hoeveelheid afval daalt en te vermijden dat plastic wegwerpproducten op om het even welk openbaar evenement worden gebruikt;
  • de inspanningen van de administratie om haar afval intern te sorteren voortzetten en opvoeren;
  • de gewestelijke overheid vragen om het sorteren/recycleren van afval, in het bijzonder van plastic materialen, op te voeren en te innoveren;
Communicatie en sensibilisering
  • scholen bewust maken van het probleem van het plastic afval en leerlingen en onderwijzend personeel bij deze actie te betrekken;
  • lokale handelaars en bedrijven, met inbegrip van de groothandels-, gezondheids- en horecasector, bewuster maken van het probleem van plastic afval;
  • sportclubs bewust maken van het probleem van plastic wegwerpproducten;
  • plaatselijke kappers en schoonheidssalons bewust maken van het probleem van microplastics en hen aan te sporen schoonheidsproducten zonder microplastics te gebruiken;
  • de gewestelijke en federale overheden aansporen om handelaars en bedrijven te sensibiliseren omtrent het gebruik van plastic verpakkingen;
Schoonmaak
  • de teams van straatvegers die na de ophaling van huisvuil door Net Brussel worden ingezet blijven ondersteunen en teams oprichten die ook in het weekend ingezet kunnen worden;
  • Net Brussel aansporen om het huisvuil ook effectief op de aangekondigde momenten op te halen;
  • de reinigingsteams van Leefmilieu Brussel vragen om de vervuiling van de oppervlaktewateren in Oudergem te controleren en indien nodig in te grijpen;
Opvolging en controle
  • mobiele camera's te blijven inzetten om daden van gebrek aan burgerzin op te sporen;
deze beslissingen overmaken aan alle gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, aan de minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering onder meer belast met Levenskwaliteit en Leefmilieu, mevrouw Céline Fremault, aan de staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest belast met Openbare Netheid en Vuilnisophaling en -verwerking, mevrouw Fadila Laanan, en aan de eerste minister, de heer Charles Michel.